Osobista podróż przez ukraińską wieś: od smutku do nadziei

Wyobraźcie sobie małą wieś Zawada, położoną na pograniczu Wołyńskiego. W latach 2015-2016, kiedy zaczynałem swoją pracę w lokalnym startupie telekomunikacyjnym, ta miejscowość wyglądała jak wiele innych – zniszczone drogi, kilka starszych domów i brak jakiejkolwiek stabilnej infrastruktury internetowej. Pierwsze rozmowy z mieszkańcami nie napawały optymizmem. Pan Stefan, rolnik od pokoleń, opowiadał mi, że internet to dla niego coś z bajek, a telefon komórkowy to raczej luksus, na który mogą sobie pozwolić tylko najbogatsi. Jednak wszystko zaczęło się zmieniać, gdy na początku 2017 roku udało się wprowadzić do Zawady sieć 4G. To wydarzenie było jak nowa droga do miasta, która otworzyła lokalnym ludziom dostęp do świata, którego wcześniej nie znali.

Widok, jak rolnicy zaczęli używać smartfonów do sprawdzania prognoz pogody, zamawiania środków ochrony roślin czy nawet sprzedawania swoich produktów online, był dla mnie niezwykle poruszający. Ta zmiana nie przyszła od razu, ale z każdym miesiącem coraz więcej mieszkańców zaczynało dostrzegać potencjał technologii. Pamiętam, jak pani Maria, lokalna sprzedawczyni i mama trzech dzieci, nauczyła się obsługiwać system płatności online, co pozwoliło jej sprzedawać warzywa i owoce nie tylko na lokalnym targu, ale także w sąsiednich miejscowościach. To był moment, kiedy zrozumiałem, że technologia może stać się mostem między wsią a miastem, łącząc tradycję z nowoczesnością.

Technologia jako narzędzie do przemiany: od internetu do smartfonów

Podczas mojej pracy z lokalnymi społecznościami dostrzegłem, jak kluczowe jest dostarczenie odpowiedniej infrastruktury. W 2020 roku w Zawadzie pojawiła się sieć 4G, a później – w 2022 – rozbudowano ją do technologii 5G. To nie były tylko słowa na papierze – to realne rozwiązania, które wpłynęły na codzienne życie mieszkańców. Koszt instalacji jednej stacji bazowej wyniósł około 20 tysięcy dolarów, ale efekt był bezcenny: liczba aktywnych użytkowników internetu na wsi podwoiła się w ciągu roku. Wzrosła też liczba lokalnych startupów, platform sprzedażowych i usług online.

Smartfony stały się nie tylko narzędziem komunikacji, lecz także centrum zarządzania gospodarstwem rolnym. Modele takie jak Xiaomi Redmi Note 12 czy Samsung Galaxy A52, dostępne za około 150-250 dolarów, okazały się wystarczające do obsługi aplikacji rolniczych, platform edukacyjnych i systemów telemedycznych. Warto też wspomnieć o lokalnych inicjatywach, które pomogły mieszkańcom opanować obsługę tych urządzeń. Organizowaliśmy warsztaty, na których nauczyliśmy starszych rolników, jak korzystać z e-płatności czy aplikacji do monitorowania pogody.

Historie ludzi, którzy odmienili swoje życie dzięki technologii

Nie da się mówić o transformacji bez przywołania osobistych historii. Pani Maria, którą już wspomniałem, zaczęła sprzedawać swoje produkty online, co pozwoliło jej na zwiększenie dochodów i utrzymanie dzieci na studiach. Młody chłopak, Olek, dzięki platformom edukacyjnym online, nauczył się angielskiego i matematyki, mimo że w szkole miał z tym problem. Z kolei pan Ivan, lokalny rzemieślnik, zaczął sprzedawać swoje rękodzieło na zagranicznych platformach, co przyniosło mu nie tylko zarobek, ale i dumę z własnej pracy.

Jednak nie wszystko jest tak proste. Wielu mieszkańców skarży się na trudności z płatnościami online, problemami z zasięgiem czy brakiem umiejętności korzystania z nowych narzędzi. Dlatego tak ważne są lokalne inicjatywy edukacyjne i wsparcie techniczne, które pomagają pokonać te przeszkody. To właśnie dzięki takim działaniom udało się wypracować model, w którym technologia staje się realnym wsparciem, a nie tylko słowem w teorii.

Wzrost branży telekomunikacyjnej i jej wpływ na lokalną gospodarkę

Rozwój sieci 4G i 5G na ukraińskich wsiach to nie tylko kwestia wygody. To także katalizator rozwoju lokalnej gospodarki. Wzrost liczby użytkowników internetu sprzyja powstawaniu nowych firm i usług – od lokalnych sklepów internetowych, przez fintechy, po usługi telemedyczne. W regionie Wołyńskim w 2023 roku odnotowano 15% wzrost liczby użytkowników internetu na wsiach, co przełożyło się na zwiększenie obrotów lokalnych przedsiębiorców o około 25%.

Coraz więcej młodych ludzi decyduje się na działalność online, co w wielu przypadkach oznacza odnowienie tradycyjnego rzemiosła i wprowadzenie go na międzynarodowe rynki. Przykład pani Marii i jej sprzedaży produktów na platformie Etsy pokazuje, jak globalna cyfrowa gospodarka może wspierać lokalne inicjatywy. To wszystko sprawia, że wieś przestaje być tylko miejscem zamieszkania, a staje się częścią globalnego ekosystemu.

Wyzwania i zagrożenia: czy technologia to błogosławieństwo?

Nie można jednak zapominać, że cyfrowa transformacja niesie ze sobą także wyzwania. Brak umiejętności cyfrowych, słaba infrastruktura energetyczna i ograniczone możliwości finansowe to tylko niektóre z przeszkód. Nie wszyscy mieszkańcy chcą lub potrafią korzystać z nowych narzędzi, a niektóre schematy myślenia i przyzwyczajenia trudno jest zmienić z dnia na dzień.

Co więcej, rosnące uzależnienie od technologii może prowadzić do wykluczeń społecznych – ci, którzy nie nadążą za zmianami, mogą zostać na marginesie. Dlatego ważne jest, by polityka rozwoju wsi ukraińskich nie koncentrowała się tylko na infrastrukturalnych aspektach, ale także na edukacji i wsparciu społecznym. Tylko wtedy technologia będzie naprawdę służyć wszystkim, a nie tylko wybranym.

Przyszłość na horyzoncie: czy wieś ukraińska stanie się częścią cyfrowej ery?

Patrząc w przyszłość, widzę ogromny potencjał. Rozwój sieci 5G, sztucznej inteligencji i internetu rzeczy może jeszcze bardziej zrewolucjonizować życie na ukraińskich peryferiach. Mieszkańcy, którzy dziś uczą się obsługiwać smartfony i korzystać z platform e-commerce, za kilka lat mogą prowadzić własne, zautomatyzowane gospodarstwa, korzystając z dronów i sensorów monitorujących stan gleby czy roślin.

Jednak, jak zawsze, wszystko zależy od tego, czy uda się zbudować trwałe wsparcie, edukację i infrastrukturę. Technologia to narzędzie, które może zmienić świat, ale tylko wtedy, gdy jest używane mądrze i z myślą o ludziach. Wierzę, że wieś ukraińska, z jej bogatą tradycją i niepowtarzalnym duchem, jest gotowa na tę transformację – pod warunkiem, że nie zapomnimy o najważniejszym: o człowieku i jego potrzebach.